Kế hoạch hóa sự phát triển dân số sao cho phù hợp với điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội là một nhiệm vụ hàng đầu của tỉnh trong nhiều năm qua bởi thực tế Vĩnh long là một trong những tỉnh có mật độ dân số đứng hàng đầu ở đồng bằng sông Cửu long.
Một trong những quan điểm chỉ đạo trong chiến lược dân số năm 2010 của tỉnh là “công tác dân số được thực hiện đồng bộ trên ba bình diện: qui mô dân số, cơ cấu dân số và phân bố dân cư. Kết hợp phát triển dân số  với phát triển nguồn nhân lực, giữa phân bố dân cư với phát triển kinh tế xã hội, tập trung cho vùng sâu, vùng kháng chiến cũ để giải quyết các vấn đề dân số và nâng cao mức sống nhân dân”.
Qua 10 năm kể từ ngày tổng điều tra dân số 1/4/1999 đến cuối năm 2008 theo kết quả  thống kê của tổng cục thống kê cho chúng ta thấy: dân số 1/4/1999 toàn tỉnh có 1.010.555 người ( nam 490556 người, nữ 519.999 người), năm 2008 có 1.069.100 người (nam 533.100 người, nữ 536.000 người), tăng 58545 người, bình quân mỗi năm tăng thêm 6509 người.
Như vậy đến năm 2010 với tốc độ  tăng dân số như hiện nay thì tỉnh có thể không thực hiện được nghị quyết số 96/2008/NQ-HĐND, ngày 11 tháng 12 năm 2008 của Hội đồng nhân dân tỉnh khoá VII, kỳ họp lần thứ 15 về việc sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 29/2002/NQ-HĐND khoá VI ngày 18/01/2002 của Hội đồng nhân dân tỉnh về phê duyệt chiến lược dân số năm 2001 - 2010 tỉnh Vĩnh Long là " Giảm tỷ lệ tăng dân số tự nhiên từ 1,26% năm 1999, xuống 1,1% vào năm 2010 để dân số của tỉnh thấp hơn 1.099.000 người". Đó là chưa kể đến việc tăng dân số cơ học do phát triển mạnh các khu công nghiệp và tuyến công nghiệp trong thời gian tới.
Về mật độ dân số năm 2008 là 723 người/km2, là tỉnh có mật độ dân số cao thứ hai đồng bằng sông Cửu long chỉ sau thành phố Cần thơ, cao gấp gần 2,8 lần cả nước (260người/km2), cao gấp gần 1,7  lần các tỉnh đồng bằng sông Cửu long (436 người/km2). Vì vậy việc giảm nhanh tỷ lệ tăng dân số là một đòi hỏi cấp thiết để nhanh chóng ổn định qui mô dân số, đáp ứng các yêu cầu khác về kinh tế xã hội.
Dân số thành thị năm 2008 so với năm 1999 là 161400/146300 tăng gấp 1,1 lần. Nếu xét qua hai giai đoạn: 2005/1999 là  156800 /146300 (1,07 lần); 2008/2005 là 161400/156800 (1,02 lần)
Dân số nông thôn năm 2008 so với năm 1999 là 907700/866000 tăng gấp 1,04 lần. Cũng xét qua hai giai đoạn:  2005/1999 là  896500/866000 (1,03 lần); 2008/2005 là 907700/896500 (1,01 lần)
Qua các số liệu trên cho thấy tốc độ tăng dân số ở thành thị cao hơn ở nông thôn, cho thấy xu hướng hướng về sống ở thành thị. Giai đoạn sau tăng chậm hơn giai đoạn đầu, tình hình đó cho thấy khả năng có thể ổn định được qui mô dân số của tỉnh trong tương lai gần.
Về tỷ lệ giới tính, nhìn chung,nam so với nữ năm 2008 là 99% trong khi năm 1999 là 94% thì đây là một tỷ lệ hoàn hảo trong quá trình phát triển dân số, sự cân bằng giới tính gần như là tuyệt đối. Tuy nhiên, cần thấy rằng số lượng trẻ em nam tăng nhanh hơn số trẻ em nữ trong gần 10 năm qua (nam tăng 42.544 người, nữ tăng 26.001 người, như vậy nam tăng gấp 1,63 lần nữ). Vĩnh long không nằm ngoài xu thế chung hiện nay do nhiều nguyên nhân khác nhau, đây cũng là một điều cảnh báo đối với các nhà hoạch định chính sách dân số giai đoạn tới.
Cân bằng giới tính là một đòi hỏi của chính sách dân số và phát triển. Nếu không thực hiện tốt thì tương lai có một số đàn ôngViệt nam  sẽ không có vợ như một bài báo gần đây đã nêu. “Tư tưởng muốn có đông con và phải có con trai để nối dõi tông đường, phụng dưỡng cha mẹ khi về già còn rất nặng nề trong nhiều gia đình…”. Trong buổi họp báo ngày 2/7, hưởng ứng ngày Dân số thế giới 11/7, ông Nguyễn Bá Thuỷ - Thứ trưởng Bộ y tế đã khẳng định. Tư tưởng ấy là một trong những nguyên nhân khiến cho nước ta có tỷ số giới tính khi sinh đáng báo động: 112 bé trai trên 100 bé gái, cá biệt có nơi cao hơn, 115 – 128 bé trai trên 100 bé gái, riêng tỉnh Vĩnh Long có huyện lên tới 120. Số liệu này tương đương với số liệu của Trung Quốc những năm 80, khi nước này bắt đầu bước vào giai đoạn mất cân bằng giới tính.Trong tương lai gần, Việt Nam sẽ phải đối mặt với những vấn đề xã hội nghiêm trọng như Trung Quốc, nếu không làm tốt các chính sách dân số. Để thực hiện chiến lược dân số phù hợp trong thời gian tới, xin đề xuất mấy vấn đề:
- Tăng cường công tác giáo dục dân số trong nhà trường, cần có sự phối hợp giữa Sở Y tế với Sở Giáo dục đào tạo, Trường Chính Trị Phạm Hùng và các trung tâm bồi dưỡng chính trị để đưa các nội dung về dân số và công tác dân  số phù hợp với từng đối tượng đào tạo, bồi dưỡng nhằm thực hiện tốt chiến lược dân số phù hợp giai đoạn 2011 – 2020.
- Tăng cường lồng ghép các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế xã hội với chương trình dân số kế hoạch hóa gia đình.
- Củng cố đội ngũ công tác viên dân số,  thực hiện tốt các chế độ chính sách đã ban hành đối với đội ngũ này. Cán bộ làm công tác dân số ở tỉnh, huyện, xã, cộng tác viên phải là những người có tâm huyết, có trách nhiệm, am hiểu lĩnh vực DS-KHHGĐ.
- Tăng cường tuyên truyền đến các nhóm đối tượng cụ thể nhằm đạt được mục tiêu “dù gái hay trai chỉ hai là đủ”.
- Đáp ứng các biện pháp tránh thai hiện đại và xác định các dịch vụ cụ thể trong chương trình không phải trả tiền.
- Cần chú ý giải quyết một số vấn đề cho phù hợp khi thực hiện hoàn tất chiến lược giai đoạn 2001-2010 và xây dựng chiến lược 2011-2020:
  + Khi các khu công nghiệp và cụm, tuyến công nghiệp cơ bản hoàn thành đi vào hoạt động, dân số thành thị tăng nhanh do gắn liền với quá trình đô thị hóa, chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh và xu hướng mở rộng, nâng cấp các thị trấn, thị tứ.
  + Phân bố dân số không đồng đều, tập trung nhiều ở khu công nghiệp .
  + Các địa bàn nông thôn vùng sâu sẽ thiếu lực lượng lao động do lực lượng này bị hút vào các ngành kinh tế khác trong quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh.