Hội chứng ngộ nhận là một triệu chứng biểu hiện của nhận thức sai, hiểu sai về sự vật, sự việc và các mối quan hệ đang diễn ra trong cuộc sống. Tuy không phải là Virus, nhưng có thể dễ lây lan trong một số đối tượng: “suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, bệnh cơ hội, thực dụng, chủ nghĩa cá nhân và tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí”.
Những triệu chứng và biểu hiện thường gặp
- Đối với thanh niên: tỏ ra thờ ơ trong cuộc sống, dẫn đến không biết hoặc lãng quên những gì mà họ thụ hưởng hôm nay là mồ hôi, là nước mắt và là máu của cha, anh họ đã đổ xuống để đổi lấy độc lập, tự do, bình yên cho dân tộc và chính bản thân họ. Họ tự cho mình có cái quyền ăn chơi sa đọa; sao lãng học hành; quyền được tự trang điểm cho mình với bản sao “Tây”, “Hàn” hợp mốt thời thượng. Sống không có hoài bão, không có lý tưởng.
- Đối với những người cho mình là cấp tiến: Thông thường thần kinh bất ổn, tạo nên ảo giác và người bệnh thường có trạng thái lơ mơ, bay bỗng. Họ cảm nhận mình là hay là giỏi và hơn thiên hạ nên dễ bị kích động: phê phán chính trị gay gắt; vấn nạn tham nhũng là đề tài tạo cơ hội cho họ “quơ đũa” nói xấu Đảng, nói xấu nhà nước; mỉa mai, bất mãn rồi cho rằng mình thuộc loại "sinh bất phùng thời". Họ không thể hiện được quyền làm chủ của mình là đóng góp xây dựng để xã hội ngày càng tốt đẹp hơn.
- Đối với những kẻ cơ hội: họ tỏ ra nhanh nhẹn, tháo giác và tự trang bị cho mình một lớp vỏ bọc chắt chắn; có điều kiện là sẳn sàng “chạy”, tranh thủ “leo” bằng mọi cách kể cả thủ đoạn; họ có cảm nghỉ “leo” càng cao thì càng dễ dàng mưu lợi riêng. Những người mắc bệnh này thường đóng kịch rất giỏi.
- Đối với những người tự mãn: Người bệnh tự cho mình đã đầy đủ mọi thứ; họ thường cười một mình và đắc thắng với cái họ đã có; họ ngộ nhận mình là người có đủ kiến thức và năng lực. Từ đó tạo nên sức ì, tư tưởng cực đoan, bảo thủ làm chậm bước phát triển của xã hội.
- Đối với những kẻ tham nhũng: Thường thì họ rơi vào ảo tưởng: làm “quan” thì ắt phải có “lộc”; họ nhầm cái họ có được là cái mà họ được có và đánh đổi nó bằng sự hy sinh, cống hiến của mình. Họ đã ngộ nhận, dẫn đến sự qui đổi không ngang giá giữa cái vật chất phù du với giá trị đạo đức. Họ luôn luôn có tâm trạng lo âu, khó ngủ
hay giật mình.
- Đối với quan liêu, nhũng nhiễu: Đa số tính tình nóng nãy, ít chịu lắng nghe; họ tự cho mình là bề trên nên dân phải tùng phục; tỏ vẻ uy quyền hách dịch dẫn đến trí nhớ kém; nếu bệnh nặng thì họ quên hẳn họ là “công bộc, là đầy tớ của dân”.
Cách phòng ngừa và điều trị
- Đối với thanh niên: Phải có sự kết hợp giữa gia đình và xã hội trong việc giáo dục để họ sống "có lý tưởng cao đẹp", "sống có văn hoá và tình nghĩa, giàu lòng yêu nước", biết "nuôi dưỡng hoài bão lớn", biết "tự cường dân tộc". Và họ phải ý thức rằng: Thanh niên ngày nay được sinh ra và lớn lên trên đất nước hoà bình, được hưởng những thành quả đấu tranh và lao động sáng tạo của các thế hệ cha anh đi trước và có điều kiện để bay cao, bay xa hơn; họ phải có ý chí tự lực, tự cường góp phần xây dựng và bảo vệ quê hương đất nước.
- Đối với những người cho mình là cấp tiến: Tuyên truyền giáo dục họ nhận thức đầy đủ về bản chất của nhà nước ta là “Nhà nước của dân, do dân, vì dân”; hình thành những diễn đàn trao đổi đóng góp, để họ thể hiện quyền và nghĩa vụ của mình trong việc xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.
- Đối với những kẻ cơ hội và những người tự mãn: Cần thực hiện tốt các khâu trong công tác cán bộ; từ khâu đánh giá, qui hoạch, điều động - luân chuyển, chế độ chính sách đến khâu quản lý cán bộ. Nghĩa là đòi hỏi các khâu trong công tác cán bộ phải được tiến hành đồng bộ; có quan điểm và phương pháp đánh giá, sử dụng cán bộ một cách khách quan, khoa học, công tâm. Xử lý tốt các mối quan hệ giữa đức và tài, quyền hạn và trách nhiệm, nghĩa vụ và lợi ích, tiêu chuẩn và cơ cấu, năng lực thực tế và bằng cấp. Và đặc biệt coi trọng việc giáo dục lý tưởng, bản lĩnh chính trị và đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ, công chức.
- Đối với những kẻ tham nhũng: Luật phòng chống tham nhũng đã kê nhiều đơn thuốc để xử lý tham nhũng (đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng). Đây có thể là một bài thuốc đặc trị, bệnh nhân sẽ nhanh chóng hết bệnh, bảo đảm không tái phát.
- Đối với quan liêu, nhũng nhiễu: bệnh nhân cần theo dõi và thực hiện đúng “phương pháp chữa trị” Chỉ thị số 32/2006/CT-TTg về một số biện pháp cần làm ngay để chấn chỉnh kỷ luật, kỷ cương hành chính trong giải quyết công việc của người dân và doanh nghiệp của Thủ tướng Chính phủ với những yêu cầu sau:
Trước ngày 1/11/2006, tại tất cả các điểm tiếp nhận hồ sơ, tài liệu, những nơi làm việc với người dân, DN của cơ quan, đơn vị, tổ chức phải thực hiện niêm yết công khai:
Toàn bộ quy trình, thủ tục, thời hạn giải quyết công việc của người dân và DN; họ tên, chức vụ của những cán bộ, công chức, viên chức có thẩm quyền, trách nhiệm giải quyết công việc;
Quyền, nghĩa vụ của công dân, tổ chức, DN có liên quan đến nội dung thẩm quyền giải quyết của cơ quan, đơn vị, tổ chức đó;
Quyền và trách nhiệm khiếu nại, tố cáo của công dân, tổ chức đối với những hành vi vi phạm, gây phiền hà, sách nhiễu của cán bộ, công chức, viên chức trong giải quyết công việc; họ tên, chức vụ của người có thẩm quyền, trách nhiệm giải quyết những khiếu nại, tố cáo này.
Tất cả cán bộ, công chức, viên chức có trách nhiệm tiếp, làm việc trực tiếp với người dân và DN tại trụ sở phải đeo thẻ cán bộ, công chức, viên chức, ghi rõ họ tên, chức vụ, đơn vị công tác. 
Khuyến cáo, liệu pháp chữa bệnh trên không có tác dụng phụ. Để tự phòng ngừa và điều trị hội chứng ngộ nhận tốt, thì mỗi người cần tự kiểm tra, theo dõi thường xuyên bản thân mình và luôn luôn xác định Mình là ai? Mình ở đâu và mình đang làm gì? để có cách hành xử đúng với bản thân mình, với cộng đồng và xã hội.