TÓM LƯỢC QUÁ THÀNH LẬP VÀ PHÁT TRIỂN TRƯỜNG CHÍNH TRỊ PHẠM HÙNG TỈNH VĨNH LONG

Ngay từ những ngày đầu kháng  chiến chống Mỹ, Tỉnh ủy Vĩnh Long đã xác định công tác tuyên huấn có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, cơ quan tuyên huấn là lực lượng tác chiến chống lại kẻ thù trên lĩnh vực chính trị, tư tưởng, văn hóa và hoạt động tuyên truyền, giáo dục giác ngộ quần chúng và chống những luận điệu xuyên tạc của kẻ thù được xem là khâu then chốt. Trước sự phát triển của phong trào cách mạng và yêu cầu ngày càng cao trong công tác tư tưởng, việc thành lập trường Đảng để đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lý luận - tuyên truyền là một tính tất yếu khách quan, có ý nghĩa chiến lược lâu dài.

1. Giai đoạn (1960-1975): Sự hình thành và hoạt động của Trường Đảng tỉnh Vĩnh Long trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước (1960-1975) 

Tháng 7 năm 1959, Trường Đảng được thành lập, khung cán bộ trường gồm  05 đồng chí, Tỉnh ủy phân công đồng chí Trịnh Văn Lâu (Tư Cẩn) Thường vụ Tỉnh ủy, phụ trách quân sự và binh vận trực tiếp chỉ đạo và huấn luyện, đồng chí  Ngô Văn Tổng (Tám Trước) Ủy viên Ban Tuyên huấn tỉnh, trực tiếp quản lý điều hành chung và 03 cán bộ của Tiểu ban Huấn học ghép vào trường, vừa quản lý vừa  phục vụ. Sau khi có quyết định thành lập và chuẩn bị đầy đủ các điều kiện, trường mở  lớp huấn luyện đầu tiên, được tổ chức vào ngày 25-3-1960 tại Kinh Cũ gần ngã ba Mười Thới xã Tân Quới, nay là xã Tân Thành (Bình Minh). 

Sau phong trào đồng khởi, địch tăng cường khủng bố gắt gao hòng truy tìm tung tích của lực lượng cách mạng vì vậy Trường Đảng tỉnh cũng phải thường xuyên di chuyển vừa tránh sự truy bắt của kẻ thù vừa an toàn mở lớp do đó từ năm (1960-1961) Trường đóng ở căn cứ xã Tân Quới, Thành Lợi đến  năm 1962 thì chuyển sang xã Tân Lược huyện (Bình Minh). Sang năm 1963-1964, Trường lại lần nữa phải di chuyển địa điểm sang xã Ngãi Tứ và xã Đông Thành huyện (Bình Minh) để hoạt động. 

Giai đoạn 1961 - 1964 là thời kỳ cách mạng tỉnh nhà giành được những thắng lợi to lớn trên các lĩnh vực chính trị, quân sự, vùng giải phóng được mở rộng, củng cố lòng tin và tạo niềm phấn khởi trong nhân dân và các lực lượng cách mạng. Trong  các chiến công trên có sự đóng góp không nhỏ của các lực lượng làm công tác đào tạo cán bộ của Trường Đảng tỉnh. 

  Thực hiện sự chỉ đạo của Tỉnh ủy, Trường Đảng tỉnh cũng tăng cường mở các lớp huấn luyện cán bộ để truyền tải những nội dung trên đến những cán bộ cốt cán từ đó tuyên truyền sâu rộng ra đội ngũ cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân  dân. Tháng 10/1973, Trường khai giảng khóa 3, quy tụ 35 học viên của các huyện: Trà Ôn, Vũng Liêm, Tam Bình và các ngành tỉnh. Các huyện mạnh như Tam Bình, Vũng Liêm cũng xây dựng được Trường Đảng cấp huyện. Trường Đảng tỉnh và trường Đảng các huyện Vũng Liêm, Tam Bình, Trà Ôn liên tục mở các lớp cho cán bộ cơ  sở phục vụ yêu cầu cấp bách của Tỉnh ủy. 

  Thực hiện sự chỉ đạo của Tỉnh ủy, các cán bộ của Trường Đảng tỉnh vẫn phải bám trụ căn cứ ở Bưng Sẫm, Hòa Bình, Trà Ôn đến ngày 05 tháng 5 năm 1975 mới có lệnh rời khỏi địa điểm rút về thị xã Vĩnh Long tiếp nhận nhiệm vụ mới. Sau khi về thị xã, Trường Đảng tỉnh cùng với các tiểu ban khác của Ban Tuyên huấn tỉnh vừa ổn định chỗ, nơi làm việc vừa tiếp tục hoạt động theo chức năng, nhiệm vụ được phân công, vì vậy chỉ trong một thời gian ngắn, các tiểu ban hoạt động bình thường. Từ đây Trường Đảng tỉnh bước sang một giai đoạn lịch sử mới và thực hiện những nhiệm vụ cách mạng mới: đào tạo, huấn luyện cán bộ nhằm đáp ứng yêu cầu xây dựng và phát triển đất nước trong điều kiện hòa bình, độc lập và thống nhất đất  nước. 

2. Giai đoạn (1975-1992): Những chặng đường xây dựng và phát triển các trường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ trước khi hợp nhất thành Trường Chính trị tỉnh

Sau ngày giải phóng miền Nam, hai tỉnh Vĩnh Long và Trà Vinh được sáp nhập thành tỉnh Cửu Long vào tháng 2/1976. Theo đó, Trường Đảng của hai tỉnh cũng hợp nhất thành Trường Đảng cơ sở Nguyễn Việt Châu, với 30 cán bộ, nhân viên. Đến năm 1978, trường được đổi tên thành Trường Đảng tỉnh Cửu Long, trực thuộc Tỉnh ủy và chịu sự hướng dẫn chuyên môn của Ban Tuyên huấn Trung ương. Trong giai đoạn này, trường tổ chức giảng dạy lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng cho đội ngũ cán bộ cơ sở. Trường còn tham gia sản xuất và hỗ trợ địa phương huy động lương thực, góp phần ổn định đời sống. Năm 1983, thực hiện Quyết định số 15 của Ban Bí thư Trung ương Đảng, Trường được giao nhiệm vụ đào tạo trung cấp lý luận chính trị, đồng thời tiếp tục tổ chức lớp sơ cấp chính trị ở cấp huyện, thị.

* Các cơ sở đào tạo chuyên biệt khác trong giai đoạn 1978–1992

- Trường Lý luận Chính trị tại chức tỉnh Cửu Long (1986–1987): Thành lập theo Quyết định ngày 23/01/1986 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, nhằm nâng cao nhận thức chính trị cho cán bộ, đảng viên. Sau hơn một năm hoạt động, trường sáp nhập vào Trường Đảng tỉnh (2/1987).

- Trung tâm Giáo dục Chính trị tỉnh Cửu Long (2/1989–10/1991): Thành lập theo Quyết định số 265/QĐ-TU, trong bối cảnh khủng hoảng chính trị tại Liên Xô và Đông Âu. Trung tâm chuyên đào tạo chính trị cho cán bộ ngoài Đảng, biên soạn tài liệu tuyên truyền, cung cấp thông tin cho cán bộ chủ chốt các ngành, góp phần giữ vững ổn định tư tưởng trong tỉnh.

- Trường Lý luận Chính trị tỉnh Cửu Long (25/10/1991–20/11/1992): Thành lập theo Quyết định số 646/QĐ-TU trên cơ sở sáp nhập Trường Đảng tỉnh và Trung tâm Giáo dục Chính trị. Trường thực hiện đào tạo cán bộ cấp cơ sở theo định hướng của Trung ương tại Quyết định 103/QĐ-TW năm 1990, góp phần tinh gọn bộ máy đào tạo cán bộ.

- Trường Quản lý Nhà nước tỉnh Cửu Long (12/1986–11/1992): Thành lập theo Quyết định số 54/QĐ-UBT ngày 05/12/1986, trên cơ sở sáp nhập Trường Hành chính tỉnh và Trường Sơ cấp Pháp lý. Trường đào tạo cán bộ, công chức về kiến thức quản lý nhà nước, pháp luật và hành chính, nhất là ở cấp xã, phường.

- Trường Đoàn thể tỉnh Cửu Long (10/1984–11/1992): Hình thành từ việc sáp nhập Trường Công đoàn và Trường Đoàn Thanh niên theo Quyết định số 17/QĐ-TU ngày 22/10/1984. Trực thuộc Ban Dân vận Tỉnh ủy, trường tổ chức bồi dưỡng chính trị – nghiệp vụ cho cán bộ các tổ chức đoàn thể, góp phần xây dựng hệ thống chính trị cơ sở.

Mặc dù có nhiều thay đổi về tên gọi, tổ chức và trụ sở, các cơ sở đào tạo chính trị - hành chính của tỉnh Cửu Long đã nỗ lực vượt qua khó khăn, hoàn thành tốt nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý từ cơ sở. Đội ngũ giảng viên ngày càng được nâng cao về chuyên môn, đáp ứng yêu cầu công tác lý luận chính trị, góp phần xây dựng Đảng bộ tỉnh vững mạnh, đủ sức đảm nhận nhiệm vụ trong giai đoạn mới.

3. Giai đoạn (1992-2004): sự hình thành và hoạt động của Trường Chính trị tỉnh Vĩnh Long

Sau khi sáp nhập, Trường Đảng với Trung tâm giáo dục chính trị thành  Trường lý luận chính trị, đã thể hiện được hiệu quả về mặt tổ chức cũng như hiệu  quả về mặt đào tạo, bồi dưỡng cán bộ.

Ngày 20/11/1992, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Vĩnh Long ban hành Quyết định số 500Đ/TU, sáp nhập ba đơn vị: Trường Lý luận Chính trị, Trường Quản lý Nhà nước và Trường Đoàn thể tỉnh thành Trường Đào tạo Cán bộ tỉnh Vĩnh Long. 

Đến năm 1993, theo tinh thần Quyết định số 61/QĐ-TW của Bộ Chính trị về  việc sắp xếp lại Trường Đảng Trung ương, Ủy ban nhân dân tỉnh Vĩnh Long ra  Quyết định số 362/QĐ-UBT, ngày 9/7/1993, đổi tên Trường Đào tạo cán bộ tỉnh  thành Trường Chính trị tỉnh.

Sau khi sáp nhập, Trường có hai cơ sở: cơ sở 1 tại số 241 Đinh Tiên Hoàng và cơ sở 2 tại số 26B Phan Đình Phùng, phường 8, thị xã Vĩnh Long. Đến năm 1995, theo quyết định của Ủy ban nhân dân tỉnh, cơ sở 2 được bàn giao cho Công ty Vật tư Y tế. Trường tập trung đầu tư nâng cấp, sửa chữa và xây dựng cơ sở 241 Đinh Tiên Hoàng nhằm đáp ứng tốt hơn yêu cầu đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cho tỉnh.

4. Giai đoạn (2004-2020): sự hình thành và hoạt động của trường chính trị Phạm Hùng tỉnh Vĩnh Long và trường chính trị Phạm Hùng (2004-2020) 

- Trường Chính trị Phạm Hùng tỉnh Vĩnh  Long (20/10/2004 đến 14/01/2019)

Được sự chấp thuận của Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương Đảng  Cộng sản Việt Nam, trên cơ sở đề nghị của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Vĩnh Long,  Trường Chính trị tỉnh được mang tên đồng chí Phạm Hùng- Cố Chủ  tịch Hội đồng Bộ trưởng. 

Ngày 20/10/2004 UBND tỉnh Vĩnh Long ra Quyết định số 3585/QĐ.UB Về  việc: Đổi tên Trường Chính trị tỉnh thành Trường Chính trị Phạm Hùng tỉnh Vĩnh  Long. Được sự chấp thuận của Tỉnh ủy, Trường đã long trọng làm lễ đổi tên vào  ngày 19/11/2004 nhân dịp kỷ niệm 22 năm ngày Nhà giáo Việt Nam (20/11/1982- 20/11/2004). 

- Trường Chính trị Phạm Hùng (15/01/2019 đến nay): Trên cơ sở tổng kết 10 năm thực hiện Quyết định số 184-QĐ/TW ngày  03/9/2008 của Ban Bí thư về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của Trường  Chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. Thực hiện Nghị quyết số 18- NQ/TW, ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về tiếp tục đổi  mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; Nghị quyết số 19-NQ/TW, ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung  ương khóa XII về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức và quản lý, nâng cao chất  lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập. 

Ngày 13/11/2018 Ban Bí thư ban hành Quy định số 09-QĐi/TW về chức  năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của trường chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc  Trung ương. Và ngày 14/01/2019 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Vĩnh Long ban  hành Quy định số 07-QĐi/TU về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của Trường  Chính trị Phạm Hùng.

Trường Chính trị Phạm Hùng - tiền thân là Trường Đảng tỉnh Vĩnh Long, được thành lập trong điều kiện vô cùng khó khăn của thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Vượt qua muôn vàn gian khổ, nhà trường vẫn kiên trì tổ chức đào tạo, bám trụ địa bàn, thực hiện tốt nhiệm vụ “vừa dạy học, vừa chiến đấu”. Từ mái trường này, hàng ngàn cán bộ, đảng viên đã được rèn luyện, trưởng thành, đóng góp to lớn cho sự nghiệp cách mạng của địa phương.

Trải qua hơn 60 năm xây dựng và phát triển, với nhiều lần sáp nhập, đổi tên, điều chỉnh chức năng, Trường Chính trị Phạm Hùng luôn giữ vững vai trò trung tâm đào tạo lý luận chính trị cho tỉnh nhà. Đặc biệt từ năm 2004, trường chính thức mang tên người con ưu tú của quê hương Vĩnh Long - đồng chí Phạm Hùng, nhà lãnh đạo kiên trung, mẫu mực, người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Việc vinh dự mang tên Bác Hai Phạm Hùng không chỉ là niềm tự hào, mà còn là động lực tinh thần to lớn, nhắc nhở mỗi cán bộ, giảng viên, học viên của trường phải không ngừng nỗ lực, đổi mới, nâng cao chất lượng công tác, xứng đáng với truyền thống và tên gọi thiêng liêng ấy. 

Với những đóng góp trên, nhà trường đã nhiều lần nhận được bằng khen của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh; năm 2005, Trường vinh dự đón nhận Huân chương Lao động Hạng Nhì, cờ  thi đua của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh tặng cho đơn vị thi đua xuất sắc, cờ thi  đua của Chính phủ và đến 2010, Nhà trường được trao tặng Huân chương Lao  động hạng Nhất, cùng nhiều hình thức khen thưởng khác cho cá nhân và tập thể chi, đảng bộ, công đoàn, đoàn thanh niên và tập thể Nhà trường.